Osteochondritis dissecans (OCD)
Osteochondritis dissecans (OCD) is een aandoening waarbij een fragment kraakbeen samen met het eronder gelegen bot loslaat van het gewrichtsoppervlak ten gevolge van de verminderde bloedtoevoer. Initieel kan het ter plaatste gedeeltelijk los komen zitten om vervolgens volledig los te komen en eventueel als gewrichtsmuis in het gewricht rond te zwerven en de beweging van de elleboog belemmeren.
Ontstaan
De precieze oorzaak is niet echt geweten:
- Een frequent aangenomen plausibele theorie is dat herhaalde (micro)traumata op onvolgroeid bot letsels van het subchondraal bot creeert. Omdat het in 60% van de gevallen voorkomt bij jonge kinderen die zeer intensief sporten.
- Ook een stoornis in de bloedvoorziening van het betreffende stukje bot speelt zeker mee, waardoor het bot onder het gewrichtsoppervlak afsterft en uiteindelijk loslaat, waardoor ook het overliggende kraakbeen uiteindelijk loskomt (omdat het niet meer ondersteunt wordt). Vooral in de groeispurt van snel groeiende kinderen kan deze bloedvoorziening op het randje van voldoende zijn.
- Andere mogelijke oorzaken zijn erfelijke factoren en/of hormoon stoornissen.
Voorkomen
Osteochondritis dissecans komt bij 1% van de mensen voor, meestal in de tiener jaren. Jongens hebben het vaker dan meisjes, en in 30-40% komt het bilateral (zowel links als rechts) voor. OCD komt vooral voor in de knie, maar de elleboog is tweede in plaats.
Klachten
Veel hangt af of het stukje bot en kraakbeen nog vastzit of niet:
- Als het nog vastzit, geeft het vaak een doffe niet juist te lokaliseren knagende pijn in de elleboog.
- De elleboog kan soms zwellen, voornamelijk na belasting.
- De elleboog voelt zwakker aan.
- soms klikt de elleboog
- Als het stukje los zit dan kan het voor blokkages zorgen. Het buigen of het strekken van de elleboog kan dan plots niet meer , en even later dan weer wel.
Diagnose?
- Een klassieke röntgenopname kan het losse fragment aantonen.
- Om de juiste omvang van het letsel aan te tonen is een NMR een goed middel,
- maar een gewone CT is superieur om te zien of het onderliggende bot heeft losgelaten. Indien we de CT combineren met een intra-articulaire contrastinjectie, dan kan ook het overliggende kraakbeen mooi worden uitgelicht.
Behandeling
Conservatieve behandeling
- In een vroeg stadium waarbij het botfragment nog niet is losgekomen volstaat vaak een periode van rust (slechts zelden gips) met ontlasten van de elleboog voor een periode van 3 tot 6 maanden. Het strikt naleven van sportstop is hier dan ook cruciaal. Nadien kan de belasting progressief worden opgebouwd waarbij volledige belasting pas wordt toegelaten als de pijn volledig weg is, het ellebooggewricht niet ontstoken is (gezwollen) en de CT heling aantoont.
- Het is heel belangrijk dat we ten alle tijden trachten te voorkomen dat het fragment los komt, gezien dit een stuk gewrichtsoppervlak is. Als het stuk loskomt is het dragend oppervlak kleiner en is de kans op snellere slijtage reëel.
Operatieve behandeling
- In een later stadium als het bot begint los te komen maar het overliggend kraakbeen nog intact is kan een drilling van het bot nieuwe bloedvoorziening stimuleren.
- Als echter ook het overliggende kraakbeen loskomt dan zullen we trachten het fragment terug vast te maken.
- Lukt dit niet dan wordt het fragment verwijderd.
